جامعه شناسی خودمانی نوشته‌ی حسن نراقی و به زبان بسیار شیرینی نوشته شده است. کتاب‌های جامعه شناسی را که می‌خوانی اغلب از کلمات قلمبه و سلمبه انباشته شده اند! به طوری که اگر سواد دانشگاهی عالیه نداشته باشی، در اکثر موارد تنها می‌شود اظهار کرد که متوجه ی محتوای آن شده‌ای که البته نمی‌توان از این امر ایراد گرفت زیرا که هرچه علمی تر بنویسی تخصصی تر می‌شود. اما کتاب جامعه شناسی خودمانی که فقط در 163 صفحه و توسط انتشارات اختران نوشته شده، همان طور که از نامش پیداست به صورت کاملا محاوره‌ای “جامعه کشورمان” را به تصویر کشیده و به چرایی عقب ماندگی‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … می‌پردازد. اگر بخواهم قصد و هدف نویسنده از نوشتن این کتاب را در یک جمله توضیح بدهم باید بگویم: «دلیل و ریشه هر بدبختی که دچار آن هستیم تنها به خودمان برمی‌گردد. »
نویسنده در مقدمه کتاب آورده است: «نهراسیم از این که اقرار کنیم و بگوییم کشور ما در بسیاری از ابعاد جزء کشورهای عقب افتاده دنیاست و فقط در معدودی از ابعاد در سطح متوسط است.» کلیت کتاب با قبول این موضوع که ما کشوری عقب افتاده هستیم، بر خلاف اکثر کتاب‌های جامعه شناسی دلیل این عقب افتادگی را تنها در مردم ایران دیده و به توضیح و بیان دلایل خود پرداخته است.
نویسنده جامعه شناسی خودمانی چه می‌گوید؟
حسن نراقی در ادامه دلیل عقب ماندگی کشور را در این دلایل می‌داند:
- با تاریخ بیگانه‌ایم: «یکی از دردهای مملکت این است که حتی تحصیل کرده‌هایمان خیلی با تاریخ میانه خوبی ندارند. ملتی که تاریخ گذشته اش را نمی‌خواند و نمی‌داند، همه چیز را خودش باید تجربه کند. از این دردناک تر نمی‌شود که تجربه‌ای به قیمت گزاف به دست می‌آوریم ولی آن را نگاه نمی‌داریم؛ یک نسل، دو نسل می‌گذرد همه یادمان می‌رود و آن وقت دوباره روز از نو نو روزی از نو.
- قهرمان پروری و استبداد زدگی ما: ما می‌بینیم که چه غیر زیبا سراسر تاریخمان مملو است از قهرمان بازی و قهرمان پروری.
- خودمحوری و برتری جویی ما: شما در جامعه‌ای زندگی می‌کنید که کلمه ی نمی‌دانم و بلد نیستم کمتر از کلمه دیگری به گوشتان می‌خورد. چطور جماعتی تا قبل از این که بدانند که نمی‌دانند به دنبال دانستن خواهند رفت…
- احساساتی بودن و شعار زدگی ما: ما ایرانی‌ها چه دوست داشته باشیم که به این صفت متصف شویم و چه دوست نداشته باشیم، مردمی هستیم که در اکثر موارد احساساتمان در اتخاذ و انتخاب مسیرمان نقش تعیین کننده‌ای را ایفا میکند.
کتاب جامعه شناسی خودمانی نوشته آقای حسن نراقی در واقع آیینه ی تمام ما ایرانی‌ها از جمله بیگانگی با تاریخ،ظاهر سازی،ریاکاری،قانون گریزی، احساساتی بودن،شعار زدگی،همه چیز دانی و…است.صفاتی که هر روز آنها را در اجتماع می‌بینیم و گاه خود نیز از عمل کنندگان آن هستیم.
نویسنده خود این صفات را بیماری می‌داند که برای معالجه‌ی آنها ابتدا باید ازبیمار بودن خود آگاه شویم و به آنان اعتراف کنیم وسپس برای علاج و اصلاح آن اقدام کنیم. پس براین اساس فقط به بیان دردها و عقب ماندگی‌ها گاه با ریشه‌ی تاریخی و چند بیت شعر و برمحور شعار«ازماست که برماست»پرادخته و درمان را به عهده‌ی خودمان گذاشته است. در رابطه با شیوه‌ی نگارش کتاب با توجه به این که یکی ازعلل مطالعه‌ی کم ما ایرانی‌ها کمبود کتاب‌های ساده و مفید است، نویسنده با لحن خودمانی و صادقانه با خواننده‌ی خود صحبت میکند.
شفافیت و بی پرده صحبت کردن این نویسنده در جای جای کتاب سبب می‌شود تا خواننده برای دنبال کردن ادامه ی مطالب، مشتاق و کنجکاو شود. او در قسمتی از کتاب چنین می‌نویسد: … بدون شک من هم خوب بلدم خود و سایر هموطنانم را باهوش‌ترین، پرکارترین، مهربان‌ترین، اصیل‌ترین و تربیت شده‌ترین نژاد روی زمین قلمداد کنم، ایرانیان را از نژاد آریا با تمدن شش هزار ساله‌اش انسان‌ترین انسان‌های روی کره زمین معرفی نمایم، خوب بلدم بگویم ما ایرانیان شجاعت شیر، سخاوت خاتم و … و … چه داریم. ولی میدانم که با استقبال از ” شعار ” و احترام از ” شعور ” خود را غافل نموده و بعضی‌ها را فریب داده‌ام و هم چنین میدانم که با گفتن و عنوان کردن معایب اخلاقی‌مان عده زیادی علی الخصوص آنهایی که در ذهنشان از ایران و ایرانی بتی ساخته‌اند و به او عشق می‌ورزند، ناراحت می‌شوند. ولی با وجود تمام این میدانم‌ها ترجیح میدم که واقعیت را هرقدر تلخ عنوان کنم تا مصلحین به گفتار آِیند و دست‌اندرکاران به حرکت.
شناسنامه کتاب جامعه شناسی خودمانی
انتشارات: اختران
سال چاپ: 1386
نوبت چاپ: 17
تعداد صفحه: 163 صفحه
اگر ایران رو دوست داریم و هدفمون اینه که پیشرفت کنه و جامعمون از این درماندگی دربیاد، اولین قدم اینه که بپذیریم واقعیت‌های مردم ایران چیه. چون حکومت هر کشوری برآمده از مردم اون کشوره. با آشنا شدن با اخلاقیات جمعی خودمون و اصلاح اون اخلاقیات، می‌تونیم حکومتی دموکرات و عادل داشته باشیم و امیدوار باشیم به پیشرفت ایران.
این کتاب بر خلاف اسمش (جامعه شناسی) که آدم فکر می‌کنه از کلمات سخت و جملات سنگین باشه ، اصلا اینطور نیست خیلی ساده و روان از صفات بدی که ما ایرانی ها داریم اسم برده و توضیح داده مثل احساساتی بودن قهرمان پروری و … بسیار کتاب خوبی هست و کم حجم که خواندش و به همه توصیه میکنم
درکل کتاب یکسری از رفتار های ما و واکنش های ما ایرانیان را بیان میکند، اما مانمیتوانیم بگوییم این ویژگی ها فقط مربوط به ما هستند و مردم کشورهای دیگر عاری از اشکال هستند ،اما آنها پیشرفت میکنند چون این مشکلات را پذیرفتند و سعی میکنند آنها را اصلاح کنند ،اما ما یا مشکلاتمان را نمی‌پذیریم یا اگر بپذیریم ، خودمان را اصلاح نمی‌کنیم ،تفکر ما اکثرا این است بقیه را مقصر بدانیم و خودمان را تزکیه میکنیم