بهترین کتاب‌های سیاسی که باید خواند

کتاب‌های سیاسی علاقه مندان خاص خود را دارد و معمولا افرادی که در مورد گذشتگان به دنبال اطلاعات بیشتری هستد، این موضوعات را دنبال می کنند. در کتاب‌های سیاسی بیشتر از هر چیزی تاریخ مورد بررسی قرار می‌گیرد. شما با تاریخ بشر و فراز و فرودهای آن آشنا می‌شوید. خواندن تاریخ علاوه بر آشنا شدن با گذشتگان، برای عبرت گرفتن و درس آموزی نیز هست و به انسان‌ها کمک می‌کند تا اشتباهات گذشتگان را تکرار نکنند.

اگر به دنبال بهترین کتاب‌های سیاسی هستید، باید گفت اکثر کتاب‌های موجود به شکل جانبدارانه نوشته شده است. این موضوع در مورد کتاب‌های خاطرات سیاسی هم مشاهده می‌شود و حب و بغض نویسندگان در آن موثر بوده است. در ادامه بهترین کتاب‌های سیاسی که باید خواند را معرفی کرده‌ام. ابتدا ۵ تا از بهترین کتاب‌های سیاسی دنیا و سپس 5 تا از بهترین کتاب‌های سیاسی ایران را به صورت خلاصه معرفی کرده‌ام.

ایران بین دو انقلاب

در این کتاب پروفسور آبراهامیان با تاکید بر انقلاب مشروطه، سیاست‌های سال‌های 1941 تا 1953، حزب توده و انقلاب اسلامی، تاریخی سودمند از ایران نوشته است. او در نوشتن این کتاب از منابع مختلفی استفاده کرده است از جمله استفاده‌ی گسترده از گزارش‌های سفیر انگلستان و بحث‌های مجلس و روزنامه‌های مختلفی که در آن دوران چاپ می‌شده است که نتیجه‌ی آن اثری غنی در جزییات و دارای نقل قول‌هایی عمیق است.

 در حقیقت این اثر را می‌توان سه کتاب نامید که در یک کتاب جمع شده‌اند بخش اول آن تاریخ ایران از مشروطه تا سقوط مصدق است بخش دوم آن مطالعه‌ی حزب توده است و بخش سوم آن مطالعه و توصیف اتفاقاتی است که منجر به انقلاب اسلامی می‌شود و همچنین به بررسی نیروهای اجتماعی که درگیر حرکت انقلابی شده‌اند و اتفاقات اساسی که راه انقلاب را هموار کردند می‌پردازد. ترجمه‌ی این کتاب را احمد گل‌محمدی‌ و محمد ابراهیم فتاحی بخوبی انجام داده‌اند.

چرا ملت‌ها شکست می‌‌خورند؟

کتاب چرا ملت‌ها شکست می‌‌خورند؟ با عنوان فرعی “ریشه‌های قدرت، ثروت و فقر” از بهترین کتاب‌های اقتصاد سیاسی است که توسط دارون عجم اوغلو و جیمز رابینسون نوشته شده است.  این کتاب، تحسین‌ چند اقتصاددان برنده جایزه نوبل و شماری از اندیشمندان حوزه اقتصاد را برانگیخته است.

 دارون عجم‌اوغلو و جیمز‌ای. رابینسون نویسندگان کتاب همراه با گروهی از اقتصاددانان شرط توسعه را گذر از نظام الیگارشی (حکومت گروه‌های خاص) می‌دانند و سعی دارند شرایط اقتصادی موثر بر شکل‌گیری و فروپاشی نظام‌های اندک‌سالار را تبیین کنند. این دیدگاه تحولی بزرگ در اندیشه اقتصادی است.

شهریار

کتاب شهریار از بهترین کتاب‌های سیاسی جهان و از بحث‌برانگیزترین و بدنام‌ترین نوع آن است که همیشه در لیست بهترین کتاب‌های سیاسی قرار داشته است. این کتاب در سال ۱۵۱۳ توسط ماکیاولی نویسنده و سیاستمدار معروف ایتالیایی نوشته شده است و تا سال‌ها پس از نوشتن جزء کتاب‌های ممنوعه محسوب می‌شد.

این کتاب روش‌هایی را که ازنظر ماکیاولی برای یک حکومت پایدار و قوی لازم است را در نه اصل بیان می‌کند که به نه گانه ماکیاولیسم شهرت دارد و شامل موارد زیر است:

1- همیشه در پی سود و منفعت خویش باش

2- جز خودت هیچ‌کس را محترم ندان

3- بدی کن و اما همیشه وانمود کن که کار تو نیست و تو خوبی

4- حریص باش و در پی تصاحب همه‌چیز باش

5- درنده‌خو و خشن باش

6- در پی فرصتی برای فریب دیگران باش

7- دشمنانت را بکش و اگر لازم بود دوستانت را نیز

8- در رفتار با مردم مهربانی پیشه نکن و به‌زور متوسل شو

9- همه تلاش خودت را روی جنگ معطوف کن و این مهم‌ترین توصیه اوست.

رساله ای درباره آزادی

درباره آزادی رساله‌ای فلسفی و از بهترین کتاب‌های علوم سیاسی است که توسط جان استوارت میل از اندیشمندان لیبرال و فایده‌گرا انگلیسی در قرن نوزدهم نوشته شده است. بسیاری از نکاتی که او در نقد جامعه‌ی آن روز انگلستان در مورد حقوق مردم به ویژه اقلیت‌ها و دگراندیشان متذکر شده است، امروز در قوانین اساسی و مدنی بریتانیا، اصلاح شده است.

از جمله حق زنان در مشارکت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کامل در این قوانین پیش بینی شده است. استوارت میل معتقد بود که پیشرفت سیاسی و اجتماعی یک کشور و بهتر شدن افراد آن تنها در صورت دست یافتن همه‌ی مردم به آزادی امکان پذیر است. بنابراین تامین آزادی برای تمامی افراد جامعه باید مهمترین هدف حکومت‌های منتخب مردم باشد.

در قسمتی از این کتاب می خوانیم : در این رساله نمی خواهیم از «آزادی اراده» که بدبختانه قطب مخالف نظریه ای است که به خطا «جبر و ضرورت فلسفی» نامیده شده است گفتگو کنیم. منظور از آزادی در اینجا آزادی مدنی یا آزادی اجتماعی است. در این رساله می خواهیم ماهیت و حدود قدرتی را که جامعه از روی حق می تواند درباره فرد اعمال کند مورد بررسی قرار دهیم.

توتالیتاریسم

کتاب توتالیتاریسم نوشته هانا آرنت، فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی آلمانی، از بهترین کتابهای سیاسی است که به بررسی حکومت‌های توتالیتر و تمامیت‌خواه می‌پردازد. او در این کتاب حکومت نازی‌ها در آلمان و حکومت کمونیستی استالین در اتحاد جماهیر شوروی را به عنوان دو حکومت توتالیتر مورد ارزیابی قرار می‌دهد. جملاتی از این کتاب را با هم مرور کنیم:

مهم‌ترین خصلتی که می‌توان به جنبش‌های توتالیتر نسبت داد، آن است که این جنبش‌ها به سرعت فراموش می‌شوند و به آسانی می‌توان چیز دیگری به جای آن‌ها برقرار کرد. این قضیه در مورد کیفیت شهرت رهبران این جنبش‌ها، مصداق بیش‌تری دارد.

این قضیه در مورد هیتلر نیز صدق می‌کند، کسی که در زمان زندگی‌اش، چنان جاذبه‌ای اعمال کرده بود که هیچ‌کسی در برابر آن مصون نبود. حال آن‌که امروزه، هیتلر پس از شکست و مرگش، چنان از یادها رفته است که حتی در میان گروه‌های نوفاشیست و نونازیِ پس از جنگ نیز چندان نقش مهمی نمی‌تواند داشته باشد.

این ناپایداری، با بی‌ثباتی معروف توده‌ها، بی‌ارتباط نیست. همین ناپایداری شدید، تصدیق دلخوش‌کننده‌ای است برای این رهبرانِ مرده که چه خوب توانسته‌اند رعایایشان را به ویروس خاص توتالیتر آلوده کنند. بنابراین خطاست اگر چنین پنداریم که ناپایداری و فراموش‌کاری توده‌ها، بر این دلالت می‌کنند که آن‌ها از وهم توتالیتر بیرون آمده‌اند. خطای جدی‌تر این خواهد بود که به خاطر این ناپایداری، فراموش کنیم که رژیم‌های توتالیتر، تا زمانی که بر اریکه قدرت‌اند، و رهبران توتالیتر تا هنگامی که زنده‌اند، از پشتیبانی توده‌ای برخوردارند.

بهترین کتاب‌های سیاسی در ایران

در ادامه این مطلب، به کتاب‌های سیاسی ارزشمند ایرانی و نویسندگان آن‌ها اشاره می‌کنیم. این کتاب‌ها همواره جزء کتاب‌های سیاسی محبوب و پرفروش محسوب می‌شود. کتاب‌های سیاسی به طور عمده به مسائلی چون توزیع قدرت و منابع در جامعه ای مشخص و ارتباطات میان جوامع می پردازند.

الزامات سیاست در عصر ملت-دولت

کتاب الزامات سیاست در عصر ملت-دولت نوشته احمد زیدآبادی، از بهترین کتابهای سیاسی ایران در سال‌های اخیر است که به توضیح نحوه ظهور ملت-دولت در اروپا و روند ملت-دولت در ایران از عصر صفویه تا به امروز می‌پردازد.

عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران

کتاب عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران از بهترین کتاب‌های سیاسی ایرانی است که توسط دکتر سریع‌القلم استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، در زمینه بررسی مسیر توسعه ایران نوشته شده است. این کتاب علاوه بر دانشجویان رشته علوم سیاسی، برای مخاطب عام هم مفید است.

جامعه شناسی سیاسی

کتاب جامعه شناسی سیاسی اثر حسین بشیریه یکی از کتاب‌های پرمحتوای علم سیاست است. مؤلف در این کتاب وظیفه‌ی اصلی جامعه شناسی سیاسی را به بررسی روابط میان قدرت دولتی و گروه‌ها و نیروهای اجتماعی محدود کرده است تا «دیسیپلین» جامعه شناسی سیاسی به معنی دقیق آن از دیگر شاخه‌های علوم سیاسی متمایز گردد.

وی جوانب مختلف مسائل جامعه شناسی سیاسی را هم در عرصه‌ی نظریه به محک تجربه زده است و هم در عرصه‌ی عمل. مؤلف همچنین با دیدگاهی تاریخ نگر نظریه‌ها و عملکرد نیروهای مختلف اجتماعی را بررسی کرده است و جای جای با ذکر شواهد و مستندات تاریخی آن‌ها را آزموده است.

ما چگونه ما شدیم

کمتر کسی است که علاقه مند به علم سیاست باشد اما نام این کتاب را نشنیده باشد. ما چگونه ما شدیم  اثر صادق زیباکلام که سال هاست استاد دانشگاه تهران است. این کتاب، تاریخی، تحلیلی و کاملا علمی است که دکتر زیباکلام آن را فارغ از هرگونه تعصبات نژادی و قومی نوشته است.

ما چگونه ما شدیم در برابر تفکر رایج «استعمار، ریشه عقب ماندگی» نظریه جدید و قابل تاملی را طرح می‌کند و به شما می‌گوید چرا ایران الان در جایگاه‌ کنونی‌اش قرار دارد. عامل اصلی عقب ماندگی و استعمارشدگی خود ما ایرانیان هستیم. متن این اثر کاملا روان بوده و به هیچ وجه شما را دچار خستگی و کسالت نخواهد کرد.

دموکراسی یا دموقراضه

دموکراسی یا دموقراضه نوشته‌ی مهدی شجاعی از جمله کتاب‌های محبوب در دنیای سیاست است. این کتاب با محتوایی شبیه به قلعه حیوانات اما با فضاسازی کاملا وطنی و ملموس است. جملات بسیار صریح این کتاب دارای شهرت بسیاری است.

در قسمتی از این کتاب گفته شده: « اگر نان ندارید که شکم مردم را سیر کنید، برایشان در فضیلت گرسنگی، داد سخن دهید. اگر از عهده‌ی تأمین امنیت مردم برنیامدید، به آن ها تفهیم کنید که هزار و یک محصول و ثمره است که فقط از وجود ناامنی به دست می‌آید. یکی از آن‌ها، تقویت توان مقاومت است.

یکی از آن‌ها ظهور استعدادهای نهفته است و.. مردم را به دو دسته تقسیم کنید و به یک دسته حقوق و مواجب بدهید که مراقب آن دسته‌ی دیگر باشند. دسته‌ی اول، به طمع مواجب یا از ترس قطع شدن مواجب، مرید شما می‌شوند و دسته‌ی دوم، از ترس دسته‌ی اول، مطیع و مِنقاد شما. به این ترتیب، مملکت، خود به خود اداره می‌شود، بی آنکه شما زحمتی بکشید یا دغدغه‌ای داشته باشید..

امیدوارم با مطالعه‌ی علم سیاست بتوانید با نگاه تیزتری حوادث جامعه و کشور خودتان را بررسی کنید. چون تاریخ همواره توسط افراد مختلف در حال تکرار شدن است.