مامان و معنی زندگی
کتاب مامان و معنی زندگی اثر اروین د. یالوم، شش داستانِ روان درمانی را که چهار مورد از آن‌ها کاملا واقعی و براساس تجربیات شخصی نویسنده است برای ما بازگو می‌کند.اروین د. یالوم، نویسنده کتاب مامان و معنی زندگی یکی از مشهورترین روانپزشکان و معرفانِ قویِ مکتب اگزیستانسیال، مفاهیمِ و دلهره‌های اصلیِ این فلسفه از جمله پوچی، مرگ، انزوا و… را در این شش داستان گنجانده است.
دکتر یالوم در این کتاب ، در شش داستان مسحورکننده که برگرفته از تجربیات بالینی‌اش است، با رهنمون ساختن بیماران و خویش به سوی تحول، بار دیگر ثابت می‌کند کاشف بی‌محابای روان آدمی است. این کتاب با نگاهی گذرا ، به‌غایت ارزشمند و کم و بیش ممنوع به درون قلب و ذهن درمانگر ، توانایی‌های منحصر به فرد هر رابطۀ انسانی را روشن می‌سازد.
دکتر یالوم در مورد مامان و معنی زندگی می‌گوید: “در این کتاب، کوشیده‌ام هم قصه‌گو و هم آموزگار باشم . هر گاه این دو نقش با یکدیگر در تعارض بوده‌اند و باید میان افزودن یک نکتۀ آموزشی جالب و حفظ معیار دراماتیک داستان یکی را برمی‌گزیدم ، تقریبا در همۀ موارد داستان را مقدم دانسته‌ام و سعی کرده‌ام رسالت آموزگاری‌ام را از طریق مباحث غیرمستقیم به انجام برسانم ” .
درست مانند کتاب هنگامی که نیچه گریست، یالوم در این کتاب هم به طور غیر مستقیم، قصد دارد تاثیرِ شگرفِ اگزیستانسیال و درک ابعادِ مختلف هستی انسان را بر روی درمان، در قالب داستان به خوردِ مخاطب بدهد. و حقیقتا که چقدر هم در این کار ماهر است.
در قسمتی از پشت جلد کتاب آمده است:
مامان و معنی زندگی با نگاهی گذرا، به غایت ارزشمند و کم و بیش ممنوع به درون قلب و ذهن درمانگر، توانایی‌های منحصر به فرد هر رابطه‌ی انسانی را روشن می‌سازد.
همان‌طور که اشاره کردیم این کتاب شامل شش داستان است که مانند دیگر کتاب‌های یالوم به زبان ساده نوشته شده است و مخاطب عام هم می‌تواند آن را درک کند و از آن لذت ببرید. ترجمه مامان و معنی زندگی هم که توسط سپیده حبیب انجام شده، ترجمه‌ای خوب و روان است.
یالوم برخلاف بیشتر روان‌درمانگران‌ها، موضوعات مورد نظر خودش را با استفاده از کلمات و اصطلاحات سنگین و تخصصی بیان نمی‌کند. او از شیوه داستان‌سرایی و قصه گویی استفاده می‌کند. خواننده کتاب‌های او در حین خواندن یک داستان جذاب، مفاهیمی را یاد می‌گیرد که یالوم سال‌ها روی آن تحقیق و بررسی داشته است. و این هنر یالوم است.
داستان‌های مامان و معنی زندگی
در این قسمت داستان‌های این کتاب را باهم مرور می‌کنیم:
داستان اول: مامان و معنی زندگی
نام کتاب از این داستان گرفته شده است که در آن شخصیت اصلی درگیر گذشته‌ی خود است و تلاش می‌کند معنایی برای زندگی پیدا کند.
داستان دوم: همنشینی با پائولا
این داستان کاملا واقعی است و ماجرای زنی را روایت می‌کند که سرطان دارد.
داستان سوم: تسکین از نوع جنوبی
داستان در یک گروه درمانی بیماران بستری شده در بخش حاد روایت می‌شود و بیماران هدایت دکتر، با یکدیگر آشنا می‌شوند و جنبه‌های مثبت فردی و جسمی خود را بیان می‌کنند.
داستان چهارم: هفت درس پیشرفته در درمان سوگ
این داستان ماجرای زنی است که همسر خود را از دست می‌دهد. یالوم در این داستان هفت درس را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد تا با استفاده از آن رنج‌های خود را کاهش دهد.
داستان پنجم: رویارویی دو جانبه
این داستان روایت زنی است که در زندگی اجتماعی خود بر اساس تجربیات تلخ دوران کودکی دچار مشکلاتی در ارتباط با دیگران است. ماجرای این داستان تخیلی است.
داستان ششم: طلسم گربه‌ی مجار
روایتی است از بیمارانی که تصمیم می‌گیرند روند درمان خود را متوقف کند. این داستان نیز واقعی نیست.
این کتاب یالوم را هم مطالعه کنید: هر روز یک قدم نزدیک‌تر
موضوع کتاب‌های یالوم
یالوم از جمله افرادی است که سبکی متفاوت و قلمی تاثیر‌گذار دارد. شاید بیشتر مخاطبان، او را به عنوان یک نویسنده الهام‌بخش می‌دانند تا یک روان‌شناس حاذق که به درمان بیماری‌های روانی بسیاری کمک کرده است. او تلاش کرده است تا افراد را به موضوع داستان و قصه‌ها نزدیک کند تا توانایی بیشتری برای مقابله با تعارضات روحی خود داشته باشند. او هم اکنون با حدود 90 سال سن، در تلاش است تا بتواند با نوشتن کتاب‌هایش دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کند.
اگر بخواهیم از دید تخصصی نگاه کنیم می‌توان گفت موضوع این کتاب، و یا کتاب‌های دیگر یالوم، روش‌های مختلف و تکنیک‌های روان درمانی، با درونمایه‌ی سنگینِ فلسفی است. ولی یالوم انقدر ماهرانه تمام این‌ها را به شکل داستان بازگو می‌کند که شما متوجه بارِ سنگینِ کتاب نمی‌شوید. و در حالی که از خواندن رمانِ جذابی که در دست دارید لذت می‌برید، ناخوداگاه مفاهیمِ روانشناسی و فلسفیِ عمیقی ذره ذره در ذهنت تزریق می‌شوند.
مامان و معنی زندگی آنقدر واقعی است، که به ما تجربه هرکدام از دلهره‌های هستی، از جمله:از ترس از دست دادن عزیزان، انکارِ مرگ، سوگواری، پوچی، تنهایی، و…را به ما می‌دهد. انگار که در هر جلسه روانکاوی، این ما هستیم که با هرکدام از این ضعف‌هایمان، روبروی دکتر یالوم می‌نشینیم، و با او هم صحبت می‌شویم. درک می‌شویم و درک کردنِ متقابل را یاد می‌گیریم.
به نظرم این کتاب بیشتر از همه، به مساله مرگ پرداخته است و در آخر به ما توانایی پذیرفتنِ مرگ و در نتیجه زندگی را می‌دهد. زندگی‌ای که به قولِ نیچه، جرقه‌ای میانِ دو تاریکیِ مطلق است، تاریکی قبل از تولد و تاریکی بعد از مرگ. این جرقه، تنها چیزی ست که در دست داریم، پس باید بدون در نظر گرفتن تاریکیِ مرگ، از روشناییِ همین جرقه‌ی کوتاه لذت ببریم.
