صراحت تمام عیار

کتاب صراحت تمام عیار بیان کننده این است که بخش زیادی از زندگی بیشتر ما در ارتباط با کار و همکارانمان می‌گذرد و کیفیت این اوقات و روابط بر کیفیت کل زندگی و حال ما تأثیر انکارناپذیری دارد. در چنین محیطی خواه‌ناخواه تعارضاتی وجود خواهد داشت بنابراین، طرز برخوردها و تحلیل آن‌ها اهمیت پیدا می‌کند.

 گاهی افراد برای جلوگیری از بروز تعارض ملاحظه‌کاری می‌کنند و در لفافه سخن میگویند، که اتفاقاً در برخی فرهنگ‌ها هم ویژگی مثبت تلقی می‌شود. اما همین کار باعث می‌شود از صراحت در برخوردها و تعاملات کاسته شود و بازخوردهای اثربخش هم کمتر ردوبدل شود. در چنین شرایطی مدیر/رهبر یا رئیس در شکل‌دهی و هدایت این روابط و فرهنگ‌سازی نقش محوری دارد.

نویسنده کتاب صراحت تمام عیار 

طی دهه‌های اخیر، مدیران بسیاری را دیده‌ایم که زندگی و فعالیت در شرکت‌های بزرگ (Corporate Life) را رها کرده و با تغییری بنیادی در مسیر شغلی خود به دنیای کوچ‌ها و منتورها رو آورده‌اند. کیم اسکات (Kim Scott) یکی از همین مدیران است.

او که زمانی هدایت فعالیت‌های مرتبط با فروش و عملیات را در تیم‌های AdSense و DoubleClick و YouTube بر عهده داشته، چند سالی است در جایگاه کوچ فعالیت می‌کند و خدمات خود را به مدیران شرکت‌هایی مانند دراپ‌باکس، توییتر، کوالتریکس و مانند این‌ها عرضه می‌کند.اسکات در سال ۲۰۱۹ کتابی با عنوان Radical Candor نوشت که مورد توجه مخاطبانش قرار گرفت و در فارسی هم با عنوان صراحت تمام عیار ترجمه شده است.

منظور از صراحت تمام عیار چیست؟

دغدغه‌ی اصلی کیم اسکات در کتابش، گفتگوهای دشوار است. یعنی حرف‌هایی که هم ضروری است گفته شوند و هم گفتن آن‌ها ساده نیست. از این منظر می‌توان کتاب او را در کنار دو کتاب معروف Crucial Conversations و Crucial Confrontations قرار داد. اسکات معتقد است که در مواجهه با این شرایط دشوار، چهار راه مختلف پیش روی ماست. او این چهار شیوه را بر پایه‌ی دو مولفه‌ی چالش مستقیم و توجه شخصی شرح می‌دهد:

درک این مدل چندان دشوار نیست.

منظور از چالش مستقیم این است که چقدر آمادگی داریم حرف‌مان را به شکل «صریح» به طرف مقابل بگوییم. هر چقدر بیشتر برای این صراحت تلاش کنیم، در واقع به سمت راست نمودار حرکت کرده‌ایم. در مقابل، کسانی که به سراغ پیام‌های پنهان و غیرمستقیم و اشاره‌های تلویحی می‌روند و یا حتی از طرح بحث به هر شکل و شیوه اجتناب می‌کنند، به سمت چپ نمودار تمایل پیدا کرده‌اند.

بُعد عمودی هم به توجه شخصی اختصاص یافته است. توضیحاتی که اسکات ارائه می‌کند نشان می‌دهد که منظورش از توجه شخصی، ترکیبی از همدلی (Empathy) و شفقت (Compassion) است. توجه شخصی به این معناست که آیا ما به دغدغه‌ها و چالش‌ها و مشکلات و احساسات و نیازها و خواسته‌ها و انتظارات طرف مقابل هم توجه داریم؟ یا اصلاً برایمان مهم نیست که او در چه وضعیتی است و چرا و چگونه به وضعیت فعلی رسیده است یا رفتاری را نشان داده که مطلوب ما نیست.

فهرست مطالب کتاب صراحت تمام عیار

اگر تمایل دارید قبل از خرید کتاب با موضوعات سرفصل آن‌ها آشنا شوید، شما را دعوت می‌کنم تا ادامه مطلب را مطالعه کنید. این کتاب دارای دو بخش فلسفه‌ای تازه برای مدیریت و ابزارها و تکنیک‌ها است. فصول این کتاب شامل این موارد است:

بخش اول: فلسفه‌ای تازه برای مدیریت

فصل اول: روابط تمام صریح بسازید؛ خودِ خودتان باشید

فصل دوم: راهنمایی بگیرید، راهنمایی بدهید و فضای راهنمایی را ترویج کنید

فصل سوم: انگیزه هر یک از اعضای تیم‌تان را پیدا کنید؛ کمک به انسان‌ها برای نزدیک شدن به رویاهای شان

فصل چهارم: کار را با هم جلو ببرید؛ امر و نهی فایده ندارد

بخش دوم: ابزارها و تکنیک ها

فصل پنجم: رابطه‌ها؛ رویکردی به ایجاد اعتماد متقابل با کارکنان مستقیم

فصل ششم: راهنمایی؛ ایده‌هایی برای دریافت، ارایه، ترویج، تحسین و انتقاد

فصل هفتم: تیم؛ تکنیک‌هایی برای جلوگیری از خستگی و فرسودگی

فصل هشتم: دستاورد‌ها؛ چگونه با هم کارها را – سریع تر – به سرانجام برسانیم

چهار الگوی رفتاری در کتاب صراحت تمام عیار

ترکیب این دو مولفه به چهار الگوی رفتاری منتهی می‌شود که آن‌ها را می‌توان به شکل زیر خلاصه کرد:

دورویی دغل‌کارانه

در این حالت ما حاضر نمی‌شویم به شکل صریح و مستقیم با طرف مقابل گفتگو کنیم. البته توجهی هم به حال و احوال او نداریم و اصلاً برایمان مهم نیست که رفتارها و وضعیت او چه ریشه‌هایی دارد. بلکه صرفاً به خودمان و منافع‌مان فکر می‌کنیم.

پس از طرف مقابل ناراضی یا دلگیر هستید و با او در این باره حرف هم نمی‌زنید و به مسائل و مشکلاتش هم فکر نمی‌کنید. در چنین وضعیتی ناگزیر باید به یک فرد دورو و ریاکار تبدیل شوید. به او لبخند بزنید و جوری وانمود کنید که همه چیز خوب است.

چنین شیوه‌ای نمی‌تواند یک راهکار بلندمدت باشد. دیر یا زود مشکلات عمیق‌تر می‌شوند و ناگزیر خواهید شد به شکلی صریح، جدی و احتمالاً تلخ، حرف‌هایتان را بگویید. البته نباید انتظار داشته باشید که پاسخ خوبی هم دریافت کنید. طرف مقابل از حرف‌هایتان شگفت‌زده خواهد شد و احتمالاً خواهد پرسید: «اگر چنین مشکلی وجود داشته و تا این حد جدی بوده، ‌ چرا تا این لحظه چیزی به من نگفتی؟ »

همدلی ویرانگر

همدلی ویرانگر یک پله از دورویی دغل‌کارانه جلوتر است. شما نارضایتی و مشکل خودتان را با طرف مقابل مطرح نمی‌کنید، بلکه سعی می‌کنید او را بفهمید و در ذهن خود مشکلاتش را توجیه کنید و همراهش شوید.

پس همدلی ویرانگر از این‌ جنبه که شما صریحاً حرف خود را نمی‌زنید، شبیه دورویی است. با این تفاوت که در دورویی به منافع خودتان می‌اندیشید، اما در همدلی ویرانگر توجیه‌هایی در ذهن دارید و فکر می‌کنید این کارتان به خاطر طرف مقابل و منافع اوست.

فرض کنید که مدیر، گزارشی را که کارمندش ارائه کرده نپسندیده است. او نارضایتی خود را پنهان می‌کند و از ضعف گزارش حرف نمی‌زند. از سوی دیگر سعی می‌کند برخوردی همدلانه داشته باشد و ضعف کارمند را در ذهن خودش توجیه کند و در نهایت حتی گزارش او را تحسین کند (من که می‌دانم او مشکلات زیادی دارد، باز هم به نسبت همه‌ی آن مشکلات، کار خوبی انجام داده است. از او تشکر کنم و کارش را تحسین کنم تا انرژی‌اش بیش از این مستهلک نشود و از بین نرود).

به تعبیر کیم اسکات: «به ندرت پیش می‌آید که رئیس‌ها تعمداً شانس موفقیت کارکنانشان را نابود کنند یا با چشم‌پوشی از عملکرد ضعیف به تمام تیم ضربه بزنند. با این حال نتیجه‌ی نهایی همدلی ویرانگر معمولاً همین است.»

تهاجم گزنده

در این وضعیت، ما حرف‌مان را صریح و بدون ملاحظه مطرح می‌کنیم و برایمان هم مهم نیست که طرف مقابل در چه وضعیتی قرار دارد یا با چه مشکلاتی روبه‌روست و یا این‌که چگونه می‌توانیم برای بهبود وضعیت به او کمک کنیم. صرفاً برایمان مهم است که حرف‌مان را بزنیم و طبیعی است که با این الگو لحن گزنده‌ای پیدا خواهیم کرد.

البته کیم اسکات معتقد است که مضرات دورویی و همدلی ویرانگر آن‌قدر زیاد است که هم‌چنان تهاجم گزنده را می‌توان گزینه‌ی بهتری نسبت به آن دو در نظر گرفت.

صراحت تمام عیار

همان‌طور که از نام کتاب مشخص است، اسکات صراحت تمام عیار را بهترین گزینه برای مواجهه با چالش‌های کاری و ارتباطی می‌داند. این‌که بکوشیم هم‌زمان به شکل کاملاً صریح حرف‌مان را بزنیم و در عین حال از «توجه شخصی» هم غافل نشویم و به این شیوه گزندگی حرف و نقد خود را کاهش دهیم. بخش قابل‌توجهی از کتاب به شرح این شیوه و تکنیک‌های مرتبط با آن اختصاص یافته است.

مخاطب کتاب صراحت تمام عیار چه کسانی هستند؟

مخاطب اصلی کتاب صراحت تمام عیار، مدیران و سرپرستان و رهبران سازمانی هستند؛ کسانی که به نوعی با «زیردست» روبه‌رو هستند و باید یک مجموعه‌ی انسانی را اداره ‌کنند. اما حرف‌های کیم اسکات برای ارتقاء مهارت ارتباطی در میان اعضای یک تیم هم مفید است و توصیه‌هایش می‌تواند به بهبود کیفیت کار تیمی نیز کمک کند.

ضمن این‌که کتاب صراحت تمام عیار، صرفاً به مبحث مهارت ارتباطی محدود نیست و نویسنده، بسیاری از تجربیات دیگر خود را در مقوله‌ی استخدام، ارتقا و تشویق کارکنان و ارزیابی عملکرد در آن گنجانده است. حتی در موضع یک کارمند ساده – که وظیفه‌ی سرپرستی از دیگران را بر عهده ندارد – و یا در خارج از فضای کسب و کار هم می‌توانید از ایده‌ها و حرف‌های کیم اسکات استفاده کنید. اما طبیعتاً بخش قابل‌توجهی از صحبت‌های او (مثلاً درباره‌ی نظام پاداش و جبران خدمت و استخدام و اخراج) به کارتان نخواهد آمد.

نکته‌ی پایانی این‌که زحمت ترجمه این کتاب بر عهده سعید قدوسی نژاد بوده و به همت نشر آریاناقلم به بازار عرضه شده است. ترجمه‌ی آقای قدوسی نژاد کاملاً خوانا و روان است و پیش از این هم ترجمه‌های دیگری از ایشان به بازار عرضه شده است (از جمله سختی کارهای سخت)

کتاب صراحت تمام عیار به کاربردی شدن آموزه‌های کتاب‌هایی همچون رهبران آخر غذا می‌خورند و راه و رسم مربیگری کمک شایانی می‌کند و پر از نکته‌های کاربردی در ارتباط با رفتار سازمانی، مربیگری، مسیر شغلی، استخدام و مانند اینهاست.

نویسنده در این کتاب به ما توصیه می‌کند که سرپا بمانیم و اگر به خودمان اهمیت دهیم به دیگران هم می‌توانیم اهمیت دهیم و تاثیر گذار باشیم. کتابی که هم اکنون در بازار موجود است، بر اساس نسخه به روز شده کتاب اصلی Radical Candor است و در آن نویسنده بنا بر بازخورد خوانندگان به نسخه اولیه کتاب، که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده بود، نکاتی اضافه کرده که به درک بهتر مطالب آن کمک کرده است.