روانشناسی عزت نفس شاید یکی از کلیدی ترین موضوعاتی باشد که در ذهن من و شما وجود دارد. عزت نفس، بعدی از شخصیت است که به افراد قدرت میدهد و افراد را در برابر کمبودها، نقصان و رفتارهای ناشایست اجتماعی محافظت میکند. عزت نفس متاثر از عوامل درونی و بیرونی است. داشتن عزت نفس سالم یک نیاز اساسی است که افراد پیوسته برای رسیدن به آن تلاش میکنند. این که نقش فرد در ایجاد عزت نفس خود چه مقدار است و دیگران در آن چه نقشی ایفا میکنند، مواردی هستند که این کتاب به آن پرداخته است.
درباره ناتانیل براندن
ناتانیل براندن روانشناس و روان‌درمانگر مطرح قرن بیستم است. او در سال 1930 در کانادا به دنیا آمد و در هر سه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا، در رشته روانشناسی تحصیل کرد. براندن سال‌ها سرپرستی دپارتمان تاریخ روانشناسی را در انجمن روانشناسی آمریکا بر عهده داشت و جوایز بسیاری در حوزه مطالعاتی و کاری خود دریافت کرد. از براندن می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین متخصص در حوزه تاریخ روانشناسی نام برد.
او از پیشگامان بحث عزت نفس و از ترویج دهندگان این مبحث روانشناسی است. کتاب روانشناسی عزت نفس از مطرح‌ترین کتاب‌های ناتانیل براندن است، در ابتدای این کتاب نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب چنین عنوان میکند:
هدف من در این کتاب شناسایی و بررسی جامع مهم‌ترین عواملی است که عزت نفس به آنها متکی است. اگر عزت نفس را همان سلامت ذهن بدانیم در این حالت باید گفت کمتر موضوعی را می‌توان یافت که تا این اندازه بررسی درباره‌ی آن فوریت داشته باشد. ناتانیل براندن در سال 2014در سن 84 سالگی در آمریکا درگذشت.
مختصری از کتاب روانشناسی عزت نفس
عزت نفس فاکتور بسیار مهم در زندگی هر فردی است و ناتانیل براندن تلاش میکند در این کتاب مخاطب را با عزت نفس آشنا کند و بعد از اینکه اهمیت آن را شرح داد، تلاش میکند تا راهکارهایی برای افزایش آن پیش روی مخاطب قرار دهد و همان طور که خودش در مقدمه اشاره میکند، جان کلام کتاب روانشناسی عزت نفس پاسخ به چهار پرسش اساسی است. این چهار پرسش عبارتند از:
- عزت نفس چیست؟
- چرا عزت نفس مهم است؟
- چگونه می‌توانیم بر عزت نفس خود بیفزاییم؟
- دیگران در ایجاد عزت نفس در ما چه نقشی بازی میکنند؟
برای پاسخ به این سؤالات براندن کتاب روانشناسی عزت نفس را در سه بخش و هفده فصل تدوین کرده است. همچنین شما می‌توانید در ادامه کتاب صوتی روانشناسی عزت نفس را گوش دهید:
بخش اول: اصول اولیه عزت نفس
در این بخش که شامل چهار فصل است، عزت نفس تعریف می‌شود، به معنای اصلی آن پرداخته می‌شود، رفتارها و واکنش‌هایی که یک فرد با عزت نفس از خود نشان میدهد، شرح داده می‌شود و در نهایت توهم عزت نفس بررسی می‌شود.
در این بخش می‌خوانیم: ارزش عزت نفس تنها در این نیست که به ما امکان میدهد احساس بهتری داشته باشیم، بلکه فرصتی میدهد تا بهتر زندگی کنیم. عزت نفس به ما امکان میدهد با چالشهای زندگی بهتر روبه‌رو شویم و از فرصتهای مطلوب و عالی بهرهبرداری بیشتری بکنیم.
معنای عزت نفس
عزت نفس، باور و اعتقادی است که فرد، درباره ارزش و اهمیت خود دارد. عزت نفس یکی از عوامل تعیین‌کننده رفتار در انسان به‌شمار می‌رود در حقیقت برداشت و قضاوتی که افراد از خود دارند تعیین‌کننده چگونگی برخورد آنها با مسائل مختلف است.
بخش دوم: منابع درونی عزت نفس
نویسنده در بخش دوم کتاب، شش ستون عزت نفس را نام برده و آنها را به عنوان منابع درونی عزت نفس به شمار می‌آورد، که عبارتند از:
- زندگی آگاهانه
هر آن‌چه وجود دارد را همان‌گونه که هست بپذیریم نه آن‌‌گونه که می‌خواهیم وجود داشته باشد.
- خودپذیری یا پذیرش خویشتن
جای اینکه خودمان را تحقیر کنیم، احساسات و افکار و رفتارمان را چه خوب و چه بد بپذیریم و خودمان را دوست داشته باشیم.
- ابراز وجود
ابراز وجود یعنی خودمان باشیم و حرفمان را بزنیم.
- زندگی هدفمند
زندگی هدفمند این است که تصمیمات و رفتارمان با اهدافمان هم‌راستا و سازگار باشند.
- زندگی مسئولانه
زندگی زمانی مسئولانه است که خودمان تصمیم می‌گیریم و پای تصمیماتمان می‌ایستیم.
- یکپارچگی
یکپارچکی شخصی یعنی افکار و باطنمان با رفتاری که می‌کنیم منطبق و سازگار باشد.
در انتهای کتاب روانشناسی عزت نفس، نویسنده رکنی دیگر به نام «عشق» به این موارد اضافه میکند و درباره آن این چنین می‌گوید: نیروی مورد نیاز همه اینها تنها از داشتن عشق به زندگی تأمین می‌شود. عشق شروع فضیلت است، وسیله‌ای برای تحقق آرزوهای ما است. عشق نیرویی است که به شش رکن عزت نفس توان حرکت میدهد. پس می‌توان گفت، عشق رکن هفتم عزت نفس است.
بخش سوم: نقش عوامل بیرونی
براندن در این بخش از کتاب خود، به نقش عوامل بیرونی می‌‌پردازد. عواملی مثل مدرسه، خانواده، فرهنگ و محیط کار، که می‌توانند در پرورش عزت نفس ما (یا تضعیف آن) نقش ایفا کنند. نباید بخش سوم را در تعارض با بخش دوم ببینیم.
در واقع براندن توضیح میدهد که بخشی از عزت نفس امروز ما (پایین یا بالا، ضعیف یا قوی) در اثر شرایط محیطی و یادگیری ما از محیط شکل گرفته است. اما از سوی دیگر، اگر امروز قصد کرده‌ایم عزت نفس خود را افزایش دهیم، دیگر نمی‌توانیم به سراغ خانواده و مدرسه و محیط کار برویم و بگوییم: عزت نفس من به خاطر کارهای شما پایین است. بیایید و خودتان کمک کنید تا عزت نفسم افزایش پیدا کند.
قسمت‌‌هایی از کتاب روانشناسی عزت نفس را با هم بخوانیم
- ارزش عزت نفس، صرفا در این نیست که به ما امکان میدهد احساس بهتری داشته‌‌باشیم، بلکه به ما فرصتی میدهد تا بهتر زندگی کنیم. به ما امکان میدهد با چالشهای زندگی بهتر رو به رو شویم و از فرصتهای مطلوب بهرهبرداری بیشتری بکنیم.
- عزت نفس تابع موقعیت خانواده‌ای که در آن به دنیا آمدیم، نژاد و رنگ پوست یا موقعیت اجداد و نیاکان ما نیست. اینها ارزش‌هایی هستند که گاه اشخاص برای اجتناب از مسئولیتی که در قبال عزت نفس سالم دارند بدان متوسل می‌شود. اینها منابع عزت نفس کاذب هستند. اینها منبع باور خودتوانمندی و یا حرمت نفس نیستند، اما می‌توانند منبع فریب خویشتن و توهم باشند.
- هرچه عزت نفس ما بیشتر باشد، ارتباطات ما آشکارتر، صادقانه تر و مناسب تر می‌شود زیرا به این نتیجه می‌رسیم که افکاری اندیشمند داریم و به همین دلیل از آشکار شدن‌‌ها هراسی به دل راه نمی‌‌دهیم. هرچه عزت نفس ما کمتر باشد، ارتباطمان تیره تر و ناآشکارتر می‌شود. زیرا به اندیشه و احساس خود مطمئن نیستیم و از واکنش مستمع خود می‌ترسیم.
آیا کتاب روانشناسی عزت نفس را بخوانیم؟
اگر می‌‌‌خواهید فردی مستقل و متکی به خود باشید و روابط اجتماعی سامان یافته‌ای برقرار کنید، این کتاب برای شما نوشته شده‌‌است. اگر دوست دارید کمتر از دیگران آسیب ببینید و مؤثرتر زندگی کنید، این کتاب می‌‌‌تواند دست‌‌آوردهای ارزشمندی به شما بدهد.
افرادی که همیشه می‌کوشند فرد بهتری از دیروز خودشان باشند و مایل‌اند ضعف‌های‌شان را بشناسند و برطرف نمایند، می‌توانند با مطالعه این کتاب به اهداف‌شان دست پیدا کنند. این کتاب همچنین برای دانشجویان و پژوهشگران فعال در این حوزه نیز می‌‌‌تواند مفید باشد و خط فکری خوبی به آنها ارائه کند.
بسیار عالی. کتابی که باید چندین و چند بار خونده بشه. از خوبی های این کتاب اینه که عملیه و با تمرین هایی که به خواننده میده کارایی بهتری داره.
کتاب خیلی خوبیه…مطالب مفیدی هم داره..فقط یکم خوندنش خسته کنندست…خواننده رو دنبال خودش نمیکشونه.